Son zamanlarda Gazze’de katliam yapan İsrail’e tepkiler çığ gibi büyüyor. Bu tepkinin en büyük göstergesi de yapılan boykot hareketi. Dünyanın dört bir yanında İsrail malları ve İsrail’e destek veren firmalar boykot ediliyor. Hangi markaların boykot listesinde yer aldığı ise kullanıcı tarafından merak ediliyor.
Herkes tarafından bilinen bir fast-food markası olan Mc Donald’s da araştırılan markalar arasında yer alıyor. Mc Donald’s kimin sorusu etrafından bunu cevaplandırmaya çalışalım…
Mc Donald's Kimin?
Mc Donald's, bilindiği üzere dünyanın dört bir yanında hizmet veren bir fast-food zinciri. Mc Donald's kimin sorusu araştırılan konular arasında yer alıyor.
İlk Mc Donald’s restoranı Richard ve Maurice McDonald kardeşler tarafından 1940 yılında ABD'nin Kaliforniya eyaletinin San Bernardino şehrinde kurulmuştur. Hızlı tüketim furyasının tüm dünyaya yayılmasını sağlayan Mc Donald's, 1961 yılında ise Raymond Albert ‘Ray’ Kroc’un şirketine satılmıştır. Şirket sahibi günümüzde de Raymond Albert ‘Ray’ Kroc’dur.
Mc Donald's’ın restoranlarının 15 bine yakını Amerika dışında bulunmaktadır. Fakat bu restoranların yaklaşık yüzde 80'i Mc Donald's şirketi tarafından çalıştırılmamaktadır.
Mc Donald's'ın Sahibi Nereli?
Amerikan mutfağını temsil eden hamburgerlerin dünyaya yayılmasında önemli bir rolü olan Mc Donal’s bünyesinde sayısız şube barındırıyor. İlk şubesini ABD’de açarak büyük bir girişime imza atan Richard ve Maurice McDonald kardeşlerin sahip olduğu McDonald's, 1961 yılında ise Raymond Albert ‘Ray’ Kroc’un şirketine satılmıştır.
Amerikan vatandaşı olan Ray Kroc’un aile köklerine bakıldığında Çek kökeni görülmektedir. Ray Kroc’un babası Brasy doğumlu Alois ‘Louis’ Kroc’un Yahudi kökenli olduğuna dair bir bilgi bulunmasa da; Korc’un doğduğu Bohemya bölgesi, Yahudilerin yoğun olarak yaşadığı bir yer olarak bilinmektedir.
Mc Donalds'ı Kim Kurdu?
Son zamanlarda İsrail boykotu etrafında sıkça anılan zincirlerden olan Mc Donald’s’ın kurucuları Amerikalı iki kardeştir. Richard ve Maurice Mc Donald kardeşlerin yenilikçi konsepti ve fast food standının uygulanması, Amerikan mutfağında son derece etkili olmuş ve küresel bir girişimin temelini oluşturmuştur.
Sonraki yıllarda bu hızlı tüketim furyası tüm dünyaya yayılmıştır. Fakat kardeşler uzun süre Mc Donald’s grubunun sahibi olamamış, 20 yıl sonra satışını gerçekleştirmiştir.
Mc Donald's İsrail'in Mi?
İsrail’in Gazze’ye yaptığı saldırılar büyük tepki çekerken, Mc Donald’s kimin sorusunun ardından İsrail’in mi sorusu akıllara geliyor.
Mc Donald’s’ın sahibi Ray Kroc’un babasının Yahudi kökenli olduğuna dair söylemler mevcut. Direkt olarak İsrail’in olduğu bilinmemekle beraber desteklediğine dair iddialar bulunuyor.
Türkiye’de de Mc Donald’s’ın işletim hakkı başka bir firmaya aittir. Türk iş insanı Tuncay Özilhan'ın sahibi olduğu Anadolu Grubu’na bağlı faaliyet gösteren McDonald's Türkiye, 2022 yılında Katarlı bir şirkete satılmıştır. Satın alan kişinin merkezi Viyana'da bulunan Boheme Investment isimli şirketin sahibinin Kamal Saleh El Mana olduğu ifade edilmiştir.
Yapılan açıklamada, "Kamal Saleh Al Mana'nın, Katar’daki McDonald's restoranlarının franchise işletmeciliğini yürütmekte olan şirkette ortaklığı bulunmaktadır" denilmiştir.
Ayrıca McDonald’s, konuyla ilgili olarak şöyle bir açıklama yapmıştır:
“Türkiye’deki McDonald’s yerel bir işletmedir, tüm mülkiyeti ve işletmesi Katarlı Boheme Investment Şirketi tarafından denetlenmektedir. McDonald’s İsrail işletmesi ile McDonald’s Türkiye’nin faaliyetlerinin hiçbir bağlantısı yoktur. İsrail’deki McDonald’s, işletmemizden ayrı bir varlık olarak faaliyet gösterir. Dolayısıyla McDonald’s Türkiye’den bağımsız olarak kendi iş ve iletişim kararlarını alır”
Mc Donald's Tarihçesi
Mc Donald's fast-food zinciri, 2023 yılı itibarıyla dünyanın en büyük fast food zinciridir. Şirketin 119 ülkede 39 binden fazla restoranı vardır. Mc Donald’s kimin sorusunu detaylı şekilde cevaplandırmak için şirketin tarihçesine de göz atmak gerekiyor.
1948'de McDonald kardeşler, San Bernardino'daki restoranlarını dokuz maddeden oluşan azaltılmış bir menüye odaklanmak için tamamen yeniden tasarladılar: 15 sentlik hamburgerine ek olarak, menüde çizburger, alkolsüz içecekler, süt, kahve, patates cipsi ve bir dilim turta yer alacaktı. Arabaya servis de bu dönemde başladı.
McDonald kardeşler restoranı bir başarıydı ve 50. yılına varmadan önce 1 milyon dolar kazanma hedefiyle McDonald kardeşler, 1953'te sistemlerini franchise etmeye başladılar. Ray Kroc, McDonald kardeşlere daha fazla Milkshake karıştırıcısı satmak için restoranı ziyaret ediyor ve kurulan sisteme hayran kalarak McDonald's'ın ABD'deki milli bayilik aracısı olmaya karar verdi.
1961 yılında ise Ray Kroc, McDonald’s Restoran Konsepti’ni 2,7 milyon dolara McDonald Kardeşler’den satın aldı. Aynı yıl Hamburger Üniversitesi eğitim hayatına başladı. Hızla dünyanın her yerine yayılan Mc Donald’s, ülkemizde de sayısız şubesiyle hizmet veriyor.
