Bir toplumun tekâmülü, tefekkür eden insanların tesir gücüne bağlıdır. İnsan olmanın gereği, tefekkür etmek, düşünmek ve bunu hayata geçirmek. Türk  fikir hayatı ise tefekkür etmekten çok uzak, hususiyle ideolojik “izm”lerin peşinden giderek, fikrî dogmaların ardı sıra sürüklenmiş yıllarca... İdeolojik bakış, hastalık haline gelip müzminleşince, tedavisi imkânsızlaşmıştır. Her tefekkür eden âdemin aynı “şeyi” düşünmesi gerekiyormuş intibaı, fiili duruma dönüştürülmüş. Her tecdit hareketini kendi dogmasının süzgecinden geçirmiş, neticede ise muasırlık adına iki asıra yakındır debelenip duruyoruz. Bir türlü girdiğimiz çıkmaz sokağın farkında olmadan, karanlık yerlerde ümit ışığı arıyoruz. Halbuki, tefekkür edebilseydik; sahih geleneğe, millî ve tarihî mirasımıza sahip çıkabilseydik, düşünce âleminde, ithal edilen “izm”ler değil, asriliğin müspetesiyle yapılan sentezin mahsullerini şimdi topluyor olurduk. Fikir hürriyetinin önüne eli sopalı vazifeliler değil de, mürekkep bulaşmış yüzler gelmiş olsaydı, çok imrendiğimiz batı tarzı muasır medeniyet seviyesini çoktan geçmiş olurduk. Yıllardır eşikte bekleyerek, kendi kıymetlerimizden koparak “modernleşmezdik”. İlim ve tefekkür, bilgi ve fikir, ilim ve düşünce; bunlar birbirinden ayrılmaz kavramlardır. İlim olmadan fikrin olamayacağı için, tefekkürün de  meydana gelmeyeceği aşikârdır. Bilmek, öğrenmek, en yetkili zattan veya muallimden veya öğretmenden veya “uzman” kişiden  bilgileri deruhte etmektir. Buna ham bilgi denir. Verilenler  yorumlanmadan, seçmeden, ayıklanmadan alınır. Veyahut da öğrenmeye daha batinî zaviyeden bakılırsa ilmi bu şekliyle yani İlm-î Vehbi yoluyla almak mümkündür. Ki bu şekilde bilgileri almak istisnaidir. Tasarrufu elinde olandan alınır. Bizim içim asıl olan ise, bilgiyi öğrenilmesi icap eden yerlerden alarak ilk safhada bilmek fiilini hayata geçirmektir. “Haberlerin doğru ve gerçek olanlarını yalandan ayırmak, sosyal hayatın karakterini ve doğasını bilmekle mümkün olur. Doğruyu yanlıştan ayırmanın ayırmada en iyi ve en güvenilir yol budur. (…)(V)uku bulmuş olaylarla ilgili haberler söz konusu olduğunda, bu haberlerin  sosyal hayatın doğasına uyup uymadığı ve böyle bir şeyin gerçekleşme imkanı bulunup bulunulmadığının araştırılması gerekir ve az önce söylediğimiz gibi, bu haberi nakledenin güvenilir olup olmadığını araştırmaktan çok daha önemlidir” (HALDUN, İbn-i, Trc.:KENDİR ,Halil (2004): Mukaddime I, Yeni Şafak Kültür Yayınları, İstanbul,shf., 72). Pekiyi, bilgiyi bu şekilde öğrenmek, bir üst bilenden alt bilene nakli, fikir edinmemize yardımcı mı olur yoksa fikri öğrenmeden evvel de mümkün olabilir mi? İşte,  meselenin en hassasiyet arz eden yeri burasıdır. Elbette kemiyet itibariyle alınan bilgiler olmadan da  fikir sahibi olabilinir; ancak böyle bir şeyin vukuunda da “alaylı” mektepten talim ve terbiye vardır. O cemiyetin ilmî alt yapısı sağlam ise, işin ehline gitmeden de fikir sahibi olmak da mümkündür. Ancak, esas olanı ise ilmin ışığındaki fikirdir. Buna ilm-i kesbi yoluyla tefekkür demek daha doğru bir tespit ve tefsir olur. Çalışarak, azmederek, ehlinden mektebinden / okulundan öğrenerek fikir sahibi olmanın tefekkür hayatında kalıcılığı ve etkisi imkân dahilindedir. Fikir ve bilgi ayrılmaz bir ikili ise, uygulamada nasıldır? Bu noktada ise maalesef halimiz içler acısıdır. Hele hele “alaylı” mekteplilerin kalmaması da fikri yozlaşmanın had safhaya ulaşmasını hızlandırmıştır. Halbuki asrımızda iletişim vasıtaları ve diğer imkânlar ile bilgi sahibi olmak kolaylamış gözükse de, fikir sahibi olamadığımız ortadadır. Her geçen gün fikirsiz bilgiçler toplumu bir ahtapot gibi sarmaktadır