Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kredi kartı kullanım davranışlarını mercek altına alan “Kredi Kartı Kullanım Eğilimleri: Gelir Düzeyi ve Limitlerin Rolü” başlıklı çalışmasını yayımladı. “Ekonomi Notları” serisi kapsamında hazırlanan analizde, bireysel kredi kartı limitleri ile gelir düzeyi arasındaki ilişki ayrıntılı biçimde incelendi.
Çalışmada, kredi kartlarının Türkiye’de tüm gelir gruplarında hem harcama hem de borçlanma aracı olarak yaygın biçimde kullanıldığına dikkat çekildi. Bu kapsamda, kişi bazında kredi kartı bakiyesi, brüt gelir ve kart limiti bilgilerini içeren geniş ölçekli mikro veri setlerinden yararlanıldığı belirtildi. Analizde, yaklaşık 7 milyon kişiyi kapsayan yatay kesit verileri kullanılarak, kredi kartı bakiyesi ile gelir ve limit göstergeleri arasındaki ilişki test edildi.
Elde edilen bulgular, gelir ve kart limiti arttıkça kredi kartı bakiyesinin de yükseldiğini ortaya koydu. Buna göre, yüksek gelir grubundaki bireylerin kredi kartı borçlarının ortalamada daha yüksek olduğu, aynı şekilde limit/gelir oranı yüksek olan kişilerin de daha fazla kredi kartı bakiyesi taşıdığı belirlendi. Ayrıca, kart limiti artışı yüksek olan bireylerde, gelir ile kredi kartı bakiyesi arasındaki ilişkinin daha güçlü olduğu vurgulandı.
Öte yandan analizde dikkat çeken bir diğer sonuç, gelirine kıyasla yüksek kredi kartı limitine sahip bireylerin davranışlarına ilişkin oldu. Gelir ile limit arasındaki güçlü bağ dikkate alındığında, bu grubun kart limitini doldurma oranının diğer bireylere göre daha düşük olduğu, buna karşın bakiye/gelir oranlarının daha yüksek seviyelerde seyrettiği tespit edildi.
TCMB, çalışmada elde edilen sonuçların kart limiti seviyelerinin kredi kartı borçluluğu üzerinde önemli bir faktör olduğuna işaret ettiğini belirtti. Ancak analizde sunulan ilişkilerin nedensellik içermediği, yalnızca korelasyonlara dayandığı özellikle vurgulandı. Banka, gelir ve limit artışları ile bireylerin geçmiş finansal davranışları arasındaki etkileşimin, sonuçların doğrudan neden-sonuç ilişkisi şeklinde yorumlanmasını zorlaştırdığına dikkat çekti.
Çalışmanın sonunda, ilerleyen araştırmalarda kredi kartı limitleri, gelir düzeyi ve kullanım alışkanlıkları arasındaki ilişkinin nedensel boyutunun daha net ortaya konulmasının, politika yapıcıların bireysel borçlanma dinamiklerini daha sağlıklı değerlendirebilmesi açısından önem taşıdığı ifade edildi.
