Cahit Arf, dünya matematik tarihinin öne çıkan isimlerden biridir. Ülkemizde ise matematiğin simgesi olan Cahit Arf’ın hayatı ve buluşları merak ediliyor. 10 TL'lik banknot üzerinde resmi yer alan Cahit Arf kimdir? İşte detaylar...
Cahit Arf Kimdir?
Türkiye’nin yetiştirdiği önemli bilim insanlarından biri olan Cahit Arf, kendi adıyla anılan “Arf Değişmezi“, “Arf Halkaları”, “Arf Kapanışları” gibi terimleri bularak matematik alanına katkı sağlamıştır. Arf, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) Bilim Kurulu başkanlığını yapmıştır. Matematiği yaşam biçimi hâline getiren Arf için matematik bir meslek değil tutkudur. Tabii Cahit Arf’ın böylesine matematik sevdalısı olması için hayatının bu yönde ilerlemiş olması gerekiyor. Peki, Cahit Arf’ın hayatı nasıl ilerlemiştir? Cahit Arf okuduğu okullar nelerdir?
Cahit Arf'ın Hayatı
Cahit Arf kimdir sorusunu doğru şekilde yanıtlamış olmak için öncelikle onun hayatını anlatmak gerekir. Cahit Arf kısaca hayatından bahsedelim. 24 Ekim 1910 tarihinde Selanik’te doğan Cahit Arf, ilkokulu Selanik’te okumuştur. Daha o yaşlardayken matematiğe olan ilgisi ve yeteneği öğretmeni tarafından fark edilmiştir. Liseye geldiğinde akranlarının çözemediği matematik sorularını çözebildiği anlaşılmış ve bu konuda eğitim almasının önü açılmıştır.
Cahit Arf’ın ailesi onu matematik alanında gelişmesi için Paris’te bulunan St. Louis Lisesine göndermiştir. Burada üç yıl sürecek eğitimini iki yılda tamamlayıp Türkiye’ye dönmüştür. Bu eğitimin ardından Türkiye Cumhuriyeti tarafından tekrar Fransa’ya bu kez yüksek öğrenim görmek için gönderilmiştir. Birçok bilim insanının yetiştiği kurum olan École Normale Supérieure’de okumuştur.
Arf, yüksek öğrenimini tamamlayıp ülkesine dönmüştür. Dönmesinin ardından Galatasaray Lisesinde hocalığa başlamıştır. Lise hocalığından sonra doçent adayı olarak İstanbul Üniversitesinde Matematik Kürsüsüne geçmiştir. Arf’ı dünya çapında tanınan bir isim yapan ise 1937 yılında gittiği Göttingen Üniversitesi Matematik Bölümünde yaptığı doktora çalışması olmuştur.
Cahit Arf, 1938 yılında Türkiye’ye dönmüştür. Burada çalışmalarına devam eden Arf, 1943 yılında profesör, 1955 yılında ise ordinaryüs profesör olmuştur. Üniversite çalışmalarını 1962’ye kadar devam ettiren Arf, bir süre Robert Kolejinde eğitim vermiştir.
TÜBİTAK’ın kurulmasında ve gelişmesinde rol oynamış, 1963-1971 yılları arasında TÜBİTAK Bilim Kurulu başkanlığını üstlenmiştir. 1964-1966 yılları arasında Princeton’da Institute for Advanced Study’de çalışmış, ardından California Üniversitesinde misafir öğretim üyeliği yapmıştır. Türkiye’ye döndükten sonra ODTÜ Matematik Bölümünde hocalık yapmaya başlamıştır ve buradan emekli olmuştur.
Hayatını matematiğe adayan Cahit Arf, 26 Aralık 1997 yılında vefat etmiştir. Cahit Arf neden öldü sorusunun cevabını da kalp krizi olarak verebiliriz.
Cahit Arf'ın Buluşları
Cahit Arf, matematiğe olan ilgisi nedeniyle bu alanda cevaplanamayan sorulara cevap aramıştır. Bu sorgulama sonucunda onun bazı buluşları ortaya çıkmıştır.
Cahit Arf’in matematiğe kazandırdığı teoriler, terimler ve çalışmalar bulunmaktadır. Cahit Arf’in buluşlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Arf Değişmezi
- Arf Halkaları
- Arf Kapanışları
- Arf Cebiri
- Arf İntegralleri
- Diferansiyel Denklemler
- Hassas İntegral Katsayıları Teoremi
- İdealler Teorisi
Cahit Arf'ın Çalışmaları ve Matematiğe Katkıları
Cahit Arf kimdir sorusunun cevabını iyi kavramak için onun yaptığı çalışmaları bilmek gereklidir. Cahit Arf, matematik dünyasına bulunduğu katkılarla dikkat çeken bilim insanlarındandır. Böylesi dikkat çekmesinin nedeni matematik alanında çalışan çoğu insanın zor olarak değerlendirdiği konular üzerinde düşünmesi ve çalışmasıdır.
1937 yılında gittiği Göttingen Üniversitesinde yaptığı çalışmalarla matematik dünyasının ilgisini üzerine toplamıştır. Burada çalıştığı bir buçuk yılda “non-commutative Class Field” konulu doktorasını tamamlamıştır. Bu çalışmalar sonucunda elde edilen verilerin bir bölümü matematik literatüründe “Hasse-Arf” teoremi adıyla yer almıştır. Arf, Göttingen Üniversitesinde doktora tezini bitirdikten sonra burada bir süre daha çalışmıştır. Bu süreçte “Arf Invaryant” (Arf Değişmezi) çalışmasını tamamlamıştır. Daha önce de söz ettiğimiz gibi Arf’ın matematik literatürüne kazandırdığı bazı terimler ve üzerine düşündüğü bazı teoriler bulunmaktadır.
Cahit Arf, Türkiye’nin matematik alanında gelişmesine katkılarda bulunmuştur. TÜBİTAK’ın kurulmasında ve ilerlemesinde önemli rolleri bulunan Arf, Türk gencinin matematiği sevmesi adına elinden gelen özveriyi göstermiştir.
Cahit Arf'ın Aldığı Ödüller
Matematik alanında böylesi önemli çalışmalar yapan Cahit Arf, emeklerinin karşılığı olarak çeşitli ödüllere layık görülmüştür. Bu ödülleri sıralayalım.
Cahit Arf’ın aldığı ödüller şunlardır:
- İnönü Ödülü (1948)
- TÜBİTAK Bilim Ödülü (1978)
- İTÜ Onur Doktorası (1980)
- Karadeniz Teknik Üniversitesi Onur Doktorası (1980)
- ODTÜ Onur Doktorası (1981)
- Türkiye Bilimler Akademisi Şeref Üyeliği (1993)
- Commandeur des Palmes Académiques Ödülü (1994)
Cahit Arf'ın Sözleri
Cahit Arf’ın matematik alanında yaptığı çalışmalar kadar bu alanda sarf ettiği sözlerle de ilgi çekmiştir. Matematiği yaşam biçimi hâline getiren Arf, bunu sözleriyle de ifade etmiştir.
Cahit Arf’ın öne çıkan sözleri şu şekildedir:
- Matematiği ezberlemeyin, kendiniz yapın ve anlayın.
- Bilim insanının amacı anlamaktır ama büyük harflerle anlamaktır
- Matematik esas olarak sabır olayıdır. Belleyerek (ezberleyerek) değil keşfederek anlamak gerekir.
- Bilim adamı olabilmek için tutku gerekir.
- Matematik de resim, müzik ve heykel gibi bir sanattır.
- Matematik endüktif (tümevarımsal) bir bilimdir ve bu endüktif bilim sonsuz kümeler için geçerli. Bu sonsuzlukları endüktif bir şekilde kavrıyoruz ve kavradığımız zaman da o sonsuzluğu hissediyoruz. Sınırsızlığı... Ve bu bize mutluluk veriyor çünkü ölümü unutuyoruz. Herkes ölümsüz olduğunu hissettiği alanda çalışmak ister. Ben de matematikte kendimi ölümsüz hissettim.
- Matematik zaten her zaman vardı, insanoğlu sadece onu buldu.
- Ben Matematiğe hayatımı verdim, karşılığında hayatımı geri verdi.
Cahit Arf Hangi Parada?
Biliyorsunuz ki Türk lirasının arkasında bazı ünlü Türk insanlarının görselleri yer alıyor. İşte bu isimlerden biri de Cahit Arf’tır. Peki, Cahit Arf görseli hangi paradadır? Cahit Arf görseli 10 Türk lirası banknotlarının arkasında bulunmaktadır.
