Sigortalı bireylerin çalışmasına engel olacak sağlık durumlarının bulunması, malulen emekli olabilecekleri anlamına geliyor. Ancak her hastalık malulen emeklilik kapsamına giremiyor. Peki, malulen emeklilik hastalıkları nelerdir? Kimler malulen emekli olabilir? Erken emekli olmak için gereken şartları tüm detaylarıyla aktardık!
Malulen Emeklilik Kapsamındaki Hastalıklar
Malulen emeklilik kapsamına giren hastalıklar detaylı bir değerlendirme sonrasında belirleniyor. Bu değerlendirmeyi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yetki verilen sağlık kuruluşları gerçekleştiriliyor.
SGK tarafından belirlenen öncelikli malulen emeklilik hastalıkları şu şekildedir:
- Kronik böbrek yetmezliği
- Multipl Skleroz (MS)
- Otizm
- Uyku bozuklukları
- KOAH
- Astım
- Zeka gerilikleri (50 IQ ve altı)
- Şizofreni
- Bipolar bozukluk
- Şeker hastalığı (En az 3 organın işlevini yerine getirememesi)
- Solunum cihazı kullanmak zorunda olanlar
- Verem hastaları (2 yıl boyunca malul sayılabilir)
- Kanser hastaları (18 ay boyunca malul sayılabilir)
- Kan kanseri (24 ay boyunca malul sayılabilir)
- Parkinson sendromu
- Serebral palsi
- Alzheimer
- Demans
- Epilepsi
- Akciğer nakli
- Karaciğer hastalıkları (Karaciğer sirozu, karaciğer nakli)
- Kalp yetmezliği
- Beyin tümörü
- Tüberküloz
- AIDS
- Uyku apnesi
Malulen Emeklilik Hastalık Yüzdeleri
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yer alan 25. Maddeye göre malulen emeklilik hastalık yüzdeleri 2024 yılında aşağıdaki gibidir:
“Sigortalının veya işverenin talebi üzerine kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malul sayılır.”
Yukarıdaki maddeye göre malulen emeklilik hastalıklarından birine sahip olan bir sigortalının çalışma gücünün en az % 60’ını yitirmiş olması gerekmektedir. Ancak bazı özel durumlarda bu oran % 40 oranında da kabul edilebilmektedir.
Malulen Emeklilik Kontrol Muayenesi Nedir?
Malulen emekli olan sigortalıların maluliyet durumunun devam edip etmediğini tespit etmek için belirli zamanlarda muayenesi gerçekleştiriliyor. Bu tespit muayenesi kontrol muayenesi olarak adlandırılıyor.
Kontrol muayenesinde malulen emeklilik hastalıklarında iyileşme görülmesi ve maluliyet oranının % 60’ın altına düşmesi durumunda maluliyet emekli maaşı kesiliyor. Maluliyetin devam etmesi durumunda ise maaşta bir değişiklik olmuyor.
Malulen emeklilikte kontrol muayenesine gerek duyulan durumlar aşağıdaki gibidir:
- Malulen emeklilik aylığının bağlanmasından sonra her 5 yılda bir
- Malulen emeklilik maaşının bağlanmasında sonra sigortalının çalışmasının tespit edilmesi
- Malulen emeklilik maaşının bağlanmasından sonra sigortalının bakıma muhtaç hale gelmesi
- Malulen emeklilik maaşının bağlanmasından sonra sigortalının malullük oranının artması veya azalması
Yeni Yasaya Göre Malulen Emekli Olma Şartları Nelerdir?
Malulen emekli olmanın şartları iş kazası, meslek hastalığı veya çalışma gücünü büyük ölçüde azaltan hastalıkların varlığıdır. Aynı zamanda sigortalı bireylerin en az 1800 prim gününe ulaşmış olması da gerekmektedir.
Yeni yasaya göre malulen emeklilik şartları aşağıdaki gibidir:
- En az 1800 gün prim ödenmiş olması
- Maluliyet durumunun sigortalı bir işe girdikten sonra ortaya çıkmış olması
- Maluliyet raporunun alınması
- Maluliyet nedeniyle işten ayrılmış olunması
- Prim ve prime bağlı borç olmaması
- İlgili kurumlara eksiksiz başvuru yapılması
1800 Gün Malulen Emeklilik Şartları
Malulen emeklilik için ilk şartlardan biri 1800 gün yani yaklaşık olarak 5 yıllık prim gününü tamamlamış olmaktır. 1800 günlük prim günü sayısına sahip olan ve % 60’lık iş gücü kaybı bulunan sigortalı bireyler malulen emekliliğe başvurabilmektedir.
3600 Gün Malulen Emeklilik Şartları
3600 gün süreli malulen emeklilikte yaş şartı aranmamaktadır. 3600 gün malulen emeklilik şartları aşağıdaki gibidir:
- Minimum 10 yıllık sigortalı olmak
- En az 3600 günlük prim ödemiş olmak
- Malulen emeklilik hastalıklarında biri nedeniyle çalışma gücünün % 60’ını kaybetmiş olmak
5000 Gün Malulen Emeklilik Şartları
5000 günden malulen emekli olanların maaşları emeklilik kategorisine göre değişmektedir. Örneğin; 4A, 4B ve 4C kategorilerine göre maaşlar da artış göstermektedir.
- 5000 gün malulen emeklilik şartları aşağıdaki gibidir:
- 5000 prim günü sayısına sahip olmak
- Malulen emeklilik hastalıklarında biri nedeniyle çalışma gücünün % 60’ını kaybetmiş olmak
Kadınlarda Malulen Emeklilik Şartları
Kadınlar için malulen emeklilik şartları şu şekildedir:
- En az 5 yıl sigortalılık süresine sahip olmak
- Çalışma gücünün en az % 60’ının kaybının tespit edilmiş olması
Kadınlarda malulen emeklilik şartlarının normal şartlardan farkı bulunmamaktadır. Kadınlara özgü bazı hastalıkların varlığında öncelik verilebilmektedir.
Malulen Emeklilik Nedir?
Malulen emeklilik, bir çalışanın çalışma yaşamını, genellikle sağlık sorunları veya sakatlık nedeniyle erken yaşta sonlandırması durumunda, devlet veya özel bir kurum tarafından sağlanan bir emeklilik türüdür.
Bu durumda, çalışanın iş göremez hale gelmesi veya çalışma gücünün büyük ölçüde azalması sonucu normal emeklilik yaşını beklemeden emekli olmasına izin verilir. Malulen emeklilik için genellikle belirli sağlık kriterleri bulunur. Kişinin sağlık durumu belirli bir düzeyde sakatlık veya iş göremezlik gerektirir.
Malulen Emeklilik Maaşı 2024
Malulen emeklilik maaşı bireylerin sigortalılık süresine göre değişiklik göstermektedir. 5000 günlük malulen emeklilik maaşının 4A ve 4B kategorisi için yaklaşık 11.000 TL civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Malulen Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
Malulen emeklilik başvurusu sigortalı bireylerin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya merkezine yapılmaktadır. Malulen emeklilik hastalıklarından birine sahip olan ve gerekli şartları karşılayan bireyler başvuruda bulunabilmektedir.
Malulen Emeklilik İçin Gereken Belgeler
Malulen emeklilik başvurusunda gereken evraklar sigortalılık türüne göre değişmektedir. Malulen emeklilik başvurusunda istenen belgeler aşağıdaki gibidir:
SSK’lılar (4/A) ve Bağ-Kur’lular (4/B) için:
- Sigortalı işten ayrılma bildirgesi (işi bıraktıktan sonra 10 gün içinde başvuranlar için)
- Tahsis başvuru ve taahhüt belgesi
Emekli Sandığı’na bağlı olanlar (4/C) için:
- Açıkta olanların şahsen, çalışanların ise kurumları aracılığıyla yapacakları başvuru
- Malulen emekliliğe sevk onayı
- Sağlık kurulu raporu
Sık Sorulan Sorular
Malulen emeklilik hastalıkları ve emekli olma şartlarına dair sık sorulan soruları yanıtladık!
%40 raporla malulen emekli olunur mu?
Maluliyet rapor yüzdesinin % 40 olması halinde birtakım şartları karşılamak gerekmektedir. En az 18 yıllık sigortalılık, 4100 gün prim ödemesi varlığı halinde malulen emekli olunabilmektedir. Elbette bu bilgilerin ilgili kurumlarca onaylanmış olması gerekmektedir.
Şeker hastaları malulen emekli olabilir mi?
Şeker hastalığının en az üç organa zarar vermesi ve sigortalının çalışma gücünün % 60’ını kaybetmesi durumunda malulen emekli olunabilmektedir.
Maluliyet tespiti nasıl yapılır?
Maluliyet yüzdelerinin tespiti Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenen sağlık kuruluşları tarafından yapılmaktadır.
Malulen emekli olmak için yaş sınırı var mıdır?
Malulen emeklilikte yaş sınırı bulunmamaktadır.
Malulen emekli çalışabilir mi?
Malulen emekli olan bir kişinin sigortalı bir işte çalışmasında sakınca görülmemektedir. 4A (SSK) ve 4B (Bağkur) kapsamında işe başlanması halinde maaş kesintisi uygulanmamaktadır. Ancak iş kazası ve meslek hastalığı sigorta hükümleri uygulanmaktadır.
Malulen emeklilik geçici midir?
Kanser vakaları gibi çeşitli hastalıklarda geçici maluliyet hakkı tanınmaktadır. Maluliyet süresi hastalığa göre değişmektedir.
