Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu yeni bir örgütlenme modeli oluşturarak tüm sektörleri izlemeye almıştır. İzlemeye alınan sektörler içinde bulunan risk unsuru yüksek mükellefler gözetim ve denetim altında tutulacağı ifade edilmiştir.
Vergi Denetim Kurulu Risk Analiz Merkezi tarafından yapılan analizler neticesinde akaryakıt, demir-çelik, madencilik, ilaç-sağlık, turizm, telekomünikasyon, bankacılık, sigortacılık, dijital ekonomi, alkollü içecekler ve tütün mamulleri gibi sektörler nezdinde başlatılan vergi incelemeleri diğer alanları da kapsayacak şekilde genişletileceği ifade edilmektedir.
Bölgemizin bir kısmı sanayi bölgesi, bir kısmının turizm bölgesi olarak iştigal ettiği göz önüne alındığında işletmelerin vergi incelemelerine hazırlıklı olmaları gerekmektedir. İşletmeler riskli mükellefiyet grubunda olup olmadıklarını değerlendirmeli, mali tablo ve geçmiş faaliyetlerini gözden geçirmeli, risk unsuru şüphesi bulunması halinde çözümünü şimdiden planlayıp uygulamaya koymalıdır.
Bir işletme vergi incelemesi kapsamına alındığında, Vergi Usul Kanunu gereği tutmakla zorunlu olduğu defterler ile bu defterlerinde yer alan verilere ait ispat edici belgelerin tümünü vergi inceleme elamana sunmak zorundadır.
Vergi Usul Kanunun 253. maddesi defter ve belgelerin saklanması ile ilgili hususları düzenlemiştir.
253. madde “Bu kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olanlar, tuttukları defterlerle düzenleyerek verdikleri ve aldıkları belgelerin bir örneğini, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından başlayarak beş yıl süre ile muhafaza etmeye mecburdurlar." şeklindedir.
Defter ve belgelerin ibraz edilmemesinin çok ağır yaptırımları bulunmaktadır. Bu yaptırımların biri mali yönüyle diğeri de hukuki cezalandırma olarak karşımıza çıkmaktadır. Mali yönüyle incelemeye alınan döneme ait tüm indirim konusu yapılmış Katma Değer Vergileri reddedilmektedir. Ayrıca hukuki cezalandırma olarak yine Vergi Usul Kanunun 359.maddesi gereği defter ve belerin ibraz edilmemesi “gizleme” fiili sayıldığından hapis cezası riski de bulunmaktadır.
Ayrıca defter ve belgelerin mazeretsiz olarak yetkili makamlara veya memurlara ibraz edilmemesi veya inceleme için arz edilmemesi halinde vergi Usul Kanunun mükerrer 355’inci maddesi uyarınca usulsüzlük cezası,
Defter ve belgelerin bir yazı ile istenmesi, incelemenin işyerinde yapılacağı durumlarda defter ve belgelerin işyerinde hazır hale getirilmemesi, vergi dairelerinde yapılacak ise yazılı ile bildirilen sürelerde ibraz edilmemesi halinde Vergi Usul Kanunun mükerrer 355’inci maddesi gereğince Özel Usulsüzlük Cezası kesilmesiyle karşı karşıya kalına bilmektedir.
Teknolojik gelişmeler sonucunda kayıtların büyük bir bölümü dijital ortamda bulunması vergi incelemelerini kolaylaştırmakta, incelemeler kısa sürede tamamlana bilmektedir. Geçmiş dönemlerin aksine incelemelerdeki hızlı akış daha fazla sayıda riskli mükellefin incelemeye alınması sonucunu doğurmaktadır.
Vergi İncelemelerin ağır sonuçlarından olan usulsüzlük veya Özel usulsüzlük cezasının maddi yaptırımı ile VUK’nun 359.maddesi gereği verilecek hürriyete bağlama cezası işlemeleri, defter ve belgeler üzerinde gösterilmesi gereken önem ve hassasiyeti ortaya koymaktadır. İşletmelerin üretime yönelik yapacağı yatırımlar kadar muhasebe departmanı ve sistemi yönünden de yarımların yapılması işletmelerin sürekliliği acısından önem arz etmektedir.