Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, Türkiye gazetesindeki köşe yazısında, yeni sistemle birlikte hem denetimlerin sıkılaşacağını hem de cezaların önemli ölçüde artacağını açıkladı. Karakaş, “Artık patronlar engellilerin peşine düşecek! SGK'nın otomatik radarı geliyor, cezalar katlanacak” başlıklı yazısında, işverenlerin engelli çalıştırma yükümlülüğünden kaçmasının imkânsız hale geleceğini vurguladı.
Engelli nüfus iş gücüne katılmayı bekliyor
Karakaş, Türkiye’deki engelli nüfusun büyüklüğüne dikkat çekerek, 2022 verilerine göre 2 milyon 511 bin 950 engelli vatandaş bulunduğunu hatırlattı. Bu büyük kitlenin önemli bir bölümünün çalışma hayatına dâhil olmayı beklediğini belirten Karakaş, “Yasa işverenlere açıkça ‘engellileri unutma’ diyor. Ancak birçok işveren bu yükümlülüğü görmezden geliyor” ifadelerini kullandı.
Devletin engelli çalıştıran işverenlere sunduğu teşviklerin oldukça cazip olduğunu hatırlatan uzman, buna rağmen kontenjanların dolmamasını “vicdani ve toplumsal bir eksiklik” olarak nitelendirdi.
Otomatik sistem devreye giriyor
Mevcut sistemin beyan esasına dayanmasının suistimalleri beraberinde getirdiğini dile getiren Karakaş, 2026’dan itibaren “Çalışan Bildirim Sistemi”nin yürürlüğe gireceğini açıkladı. Yeni düzenleme ile SGK kayıtları üzerinden engelli istihdamı zorunluluğu bulunan tüm işverenler otomatik olarak taranacak.
Karakaş, “Engelli çalıştırmak zorunda olan işletmeler SGK verileriyle anlık olarak kontrol edilecek. Uyumsuzluk tespit edildiğinde sistem hemen uyarı verecek. Artık beyanla kandırmak yok; otomatik sistem her şeyi görecek” ifadelerini kullandı.
Ayrıca çok şubeli işletmeler için ceza uygulamasında da değişikliğe gidildiğini hatırlatan Karakaş, temmuz ayında yürürlüğe giren Torba Kanun’la cezaların artık her ilde ayrı ayrı değil, iş yerinin merkezinin bulunduğu ildeki Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğü tarafından kesileceğini belirtti.
“Ceza tsunamisi” yolda
Yeni dönemde cezaların da caydırıcılık düzeyinin artırılacağına işaret eden Karakaş, engelli çalıştırmayan işverenler için uygulanan idari para cezalarının ciddi oranda yükseleceğini ifade etti.
Hâlihazırda çalıştırılmayan her engelli ve her ay için 30 bin 81 TL olarak uygulanan cezanın 2026’da %25,49 oranında güncelleneceğini, ayrıca bu tutarın iki katına kadar çıkarılmasının gündemde olduğunu söyledi.
Karakaş, “Caydırıcılığı artırmak için cezalar katlanacak. Bu sadece özel sektörü değil, kamu kurumlarını da kapsayacak. Engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan hiçbir kurum bu sistemden kaçamayacak” dedi.
Amaç: Daha fazla engelliye istihdam kapısı
Karakaş, yeni uygulamanın temel hedefinin engelli vatandaşların istihdam olanaklarını artırmak olduğunu belirterek yazısını şu sözlerle tamamladı:
“Yeni sistemle birlikte, daha fazla engelli vatandaşın iş gücüne katılması sağlanacak. Bu yalnızca yasal bir zorunluluk değil; aynı zamanda toplumsal bir sorumluluk.”