Aydın SES Gazetesi'nden Mehmet Kavas'ın haberine göre, Aydın’ın Yenipazar ilçesindeki Yeni Mahalle’de bulunan Yel Değirmeni, tarihe tanıklık ediyor. Yapılış tarihi bilinmeyen ancak kayıtlara göre 1840 yıllarda çalıştırılan Yel Değirmeni, Yenipazar’a büyük bir değer katıyor. Yenipazar’ın tarihinde önemli bir yer tutan Yel Değirmeni, Kurtuluş Savaşı’nda düşman kuvvetlerinin ilçeye işgal etmesine adeta izin vermedi. düşman kuvvetleri, savunma kalesi zannettikleri Yel Değirmeni’nden dolayı Yenipazar’a girmeye cesaret edemedi.
1870’Lİ YILLARDA ALTIN ÇAĞINI YAŞADI
Günümüzde restore edilerek vatandaşlara hizmet veren bir kafe konumunda olan Yel Değirmeni’nin hikayesi ise şu şekilde anlatılır: “Yenipazar’da bulunduğu yere adını veren Yel Değirmeni’nin yapılış tarihi bilinmemektedir. 1840’lı yıllarda çalıştırıldığı ve işletenlerin Allar ailesinden Hacı Mustafa Ali olduğu bilinmektedir. Allar ailesinin bugünkü devamı Osman Türkmen ve akrabalarıdır. 1870’li yıllarda yaşanan kuraklık döneminde Yel Değirmeni, altın çağını yaşamıştır. Kuraklık sonrası Kocadere üzerine kurulu olan 5 adet su değirmeninin çalışmaya başlaması ile Yel Değirmeni’nin işlevi azalmıştır. Daha sonraları sadece yaz aylarında çalıştırılmıştır. Çalıştığında pervanesinin çıkardığı seslerle değirmenin faaliyete geçtiği anlaşılarak buğdayını omuzlayanın değirmene koştuğu anlatılır. Kurtuluş Savaşı döneminde Büyük Menderes Nehri’nin karşı yakasında işgalci düşman kuvvetlerinin Yel Değirmeni’ni savunma kalesi (Topçu Bataryası) zannederek tedirginlik yaşadığı ve Yenipazar’a girmekten çekindiğinden bahsedilir.”