Teknolojinin günden güne geliştiği, bu gelişimin hızına yetişmekte zorlandığımız bir dünyada, öncelerde telaffuz edilen ancak bugünlerde oldukça popüler olan metaverse’den bahsedeceğiz. Öncelikle metaverse (metavörs şeklinde okunur) nedir sorusu ile başlayalım. Metaverse'u kurgusal bir dünya, sanalda oluşturulan alternatif bir evren olarak tanımlayabiliriz.
Metaverse, tamamen internet varken doğan ve bundan sonraki gelecek kuşakların, bu dünyada yapabilen islerin internet üzerinde sanal bir dünyada yapılabilmesini hedefliyor. Nedir bu işler diye, birkaç örnek vermek gerekirse; alışveriş yapmak, konsere gitmek, Dünya’nın farklı yerlerine gezmeye gitmeyi örnek olarak sayabiliriz. Bu saydığım etkinliklerin bu sanal dünya üzerinden yapılmasının önü açılıyor. Bugün zaten bu internetten alışveriş de yapılıyor, youtube üzerinden ya da farklı mecralardan canlı konsere de katılabiliyoruz, Dünya’nın çeşitli yerlerini fotoğraf, video üzerinden, gezmek doğru ifade olmayacak ama görebiliyoruz diyebilirsiniz. Metaverse’de farklı ortamlarda bulunduğunuz arkadaşlarınızla bu etkinlikleri birlikte yapabileceksiniz. Örnek olarak Nazilli’de ve dünyanın farklı bir ülkesinde bulunan 2 farklı kişi aynı yerden alışveriş yapıp konuşup, benzer şeyleri görüp, yaptıkları alışverişin yakışıp yakışmadığını birbirlerine anında söyleyebilecekler. Bugün Nazilli’de bir dükkândan yapacağınız alışverişin nerdeyse aynısının sanal bir dünyada yapabildiğinizi düşünün. Ne gerek var diyebilirsiniz, aynı duygu olmaz da diyebilirsiniz ve buna kesinlikle katılıyorum ama en başında da belirttiğim gibi, bu sanal dünya internetle doğan, internetsiz bir dünyayı bilmeyen nesiller için. İnternetin hayatlarının her alanında olmasını istemeleri çok normal.
Z kuşağı (2000 sonrası doğanlar) ile X kuşağının (1965- 1980 arası doğanlar) internet anlayışı ve bakışı çok farklı. İnternet’in gelişimine baktığımızda genel olarak 3 aşamadan bahsediliyor, çok basit bir şekilde açıklamak istersek, ilk aşaması Web 1.0 diye adlandırılan yapıda, sadece internette bazi şeyleri görebildiğiniz, okuyabildiğiniz bir internet, Web 2.0 ile sizin de buna katkı sunduğunuz bir internet dünyası, nedir bu, Facebook’ta bir yazı yazmanızı, fotoğraf koyabilmenizi örnek gösterebiliriz. Web 3.0'da ise yazı yazdığınız, fotoğraf koyduğunuz dünyanın kendinizin olduğu, alıp satabildiğinizi, yani her şeyiyle sahip olduğunuzu düşünün.
Metaverse’ün tam bu noktada Web 3.0’un bir ürünü, bir çıktısı olarak görebiliriz. Facebook şirketi iflas etse, batsa veya artık kapatıyorum dese, nasıl kapatırsın ben oradan satış yapıyordum, fotoğraflarım vardı, yazılar yazmıştım kapatamazsın deme hakkımız yok. Ancak metaverse size bu hakki verecek, işte arsa alma satma konusu da buradan çıkıyor, Metaverse denilen sanal dünyada, bazıları bu Dünya’nın birebir kopyasını yaparak arsa satışı yapıyor. Bu metaverse’de satın aldığınız arazinin sizin olabilmesi için bazı şartları sağlaması gerekiyor. Gerçek hayatta düşünürsek, bir para veriyoruz, tapuda alım satım işlemleri yapıyoruz ve artık arsa bizim oluyor. Sizin arsanızda sizden izinsiz biri inşaat yapmak istese, konu adli makamlara gitse, tapu sizde olduğu için siz haklı olursunuz. Gerçek dünyada tapunun sizde olması gibi, metaverse’de de bazı kriterlerin olması gerekiyor. Metaverse kriterleri ise o sanal dünyada geçecek bir para olması, merkeziyetsiz denilen yani verilerin sizin olduğu bir yapının olması, paylaşımın olması, farklı boyutların olması gibi kriterlere sahip olması gerekir. Bu kriterlerin detayını şu aşamada çok bakmaya gerek, şu anda metaverse yani sanal dünya kurdum diyen hiç bir şirket bırakın kriterlerin detaylarına bakmayı bugün bu kriterleri bile tam olarak yerine getiremiyor, getirmiyor ya da getirmek istemiyor. Dananın kuyruğunun koptuğu noktada burası, bu yüzden sakin ama sakin metaverse'den arazi aldım, boğaz manzaralı ev aldım gibi, size aitmiş gösterilen ama sanalda bile sizin olmayan bir şeyi kesinlikle almayınız. Evet, geleceğin teknolojisi olmaya aday, evet gelecek kuşaklar bu sanal dünyada bizden daha çok vakit geçirecek ama hangi şirketin kurduğu sanal dünyadan arsa alacağız, size gerçekten o arsayı verecek mi, verdiği zaman, onu çoğaltarak başkasına vermeyeceğinin garantisi var mı gibi birçok teknik detay var.
İşin özeti, bu yapılara para kaptırmayın, şirketlerin oluşturdukları bu sanal dünyalar gelişir, değişir, yukarıda saydığım teknik kriterleri yerine getirir o zaman o metaverse’e girip girmeme, arsa alıp almama konuları sizin bileceğiniz iş ancak bu dönemde metaverse'den bu zaman özelinde arsa almayın.