Vergi Usul Kanunun 160/A maddesinin “Mükellefiyet Kaydının Analiz Ve Değerlendirme Sonuçlarına Bağlı Olarak Terkini” uygulamasına ilişkin usul ve esaslar hakkında 520 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 07.10.2020 tarihli ve 31267 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimleri tarafından yapılan analiz ve değerlendirme çalışmaları neticesinde, sahte belge düzenleme riskinin yüksek olduğu tespit edilen mükellefler vergi incelemesine sevk edilecek, ayrıca bunların mükellefiyetleri yapılacak yoklama sonucunda, vergi dairesinin görüşü ve ilgisine göre vergi dairesi başkanı/defterdar onayıyla terkin edilecektir.
Yapılacak analiz mükellefiyet süresi, aktif ve öz sermaye büyüklüğü, ödenen vergi tutarı, çalışan sayısı, vergisel yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği gibi hususlar dikkate alınarak mükelleflerin vergisel uyum seviyelerine yönelik olarak yapılacağı tebliğde yer almaktadır.
İncelemeler neticesinde durumları yeniden değerlendirilen mükelleflerin mükellefiyet tesisi ve alınan teminat belirli şartlarda iade edilecektir.
Mükellefiyet kaydının yeniden tesisi için, mükellefiyet kaydının re’sen terkin edildiğine ilişkin bilgilendirme yazısının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde;
Bağlı olunan vergi dairesine başvuruda bulunulması,
Mükellefiyetin terkin edildiği yıl için geçerli asgari teminat tutarından (01.01.2020'den itibaren 140.000 -TL) az olmamak üzere, sahte belge düzenleme riskinin yüksek olduğu dönemlerde düzenlenen belgelerde yer alan toplam tutarın yüzde 10’u tutarında teminat verilmesi,
Tüm vergi borçlarının ödenmesi, şartıyla madde kapsamında mükellefiyet kaydı re’sen terkin edilenlerin mükellefiyet kaydı, terkin tarihi itibarıyla yeniden tesis edilecektir.
Ayrıca tebliğde teminat alınarak mükellefiyeti yeniden tesis edilenlerin mükellefiyetlerinin gereği olarak düzenlemek zorunda oldukları belgelerden, Vergi Usul Kanunu 509 sıra no.lu genel tebliği kapsamında olanların; 509 sıra no.lu tebliğde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde elektronik belge olarak düzenlenmesinin uygun görüldüğü belirtilmiştir.
Mükellefiyetin terkin edildiği tarih ile yeniden tesis edildiği tarih aralığında verilmeyen beyanname ve bildirimler ise, yeniden tesise ilişkin yazının mükellefe tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde verileceği ve tahakkuk eden vergilerin aynı sürede ödeneceğine yer verilmiştir.
Daha önceden alınmış olan teminat sahte belge düzenleme fiili nedeniyle yapılan tarhiyatların ve kesilen cezaların kesinleşmesine kadar mükellefe iade edilmeyecek. Yapılan inceleme neticesinde mükellefin sahte belge düzenlemediği tespit olunursa, alınan teminat başkaca vergi borcu bulunmaması kaydıyla iade olunmaktadır.
Denetimde risk analizi 2007 yılında başlamıştır. Gelir İdaresi Başkanlığı geliştirip uygulamaya koyduğu projeler ile hem kayıt dışı ekonominin önlenmesini hem de vergi uyumunu artırmaya hedeflemektedir.
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı 2011 yılında kurularak denetim faaliyetlerini risk analiz sistemi üzerinden yürütmekle taşıdığı sorumluluğu sahip olduğu yazılım altyapısıyla gerçekleştirmektedir.
Mükellef odaklı ve katılımcı yönetim anlayışı çerçevesinde vergi bilincinin ve mükellef haklarına yönelik farkındalığın arttırılması amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı birçok proje geliştirmektedir.
Ali Rıza EFE
Bağımsız Denetçi/Mali Müşavir