Buğday üreticimize yeterli destek verilirse sanayicinin istediği buğdayın daha fazlasını bile üretir. Yeter ki hükümet, buğdayın stratejik bir ürün olduğu gerçeğini kabul ederek, sektörde güçlü olana değil, güçsüz olan buğday üreticisine yeterli desteği versin. Hükümeti ve un sanayicini uyarıyorum. Dış piyasalardaki düşük fiyatlı buğdayı bulamaz hale gelebilirsiniz. Buğday ithalatında balayınız bir gün biter, yeniden buğday üreticisine dönmek zorunda kalabilirsiniz. İthalâtı baş tacı ederek, buğday üreticisine yeterli desteğin vermemenin olumsuz sonuçlarını gelecek günlerde göreceğiz. Benden hatırlatması...
Bu makaleyi 13 arlık 2017’de bu köşede yazdım. Un sanayicileri o günden 20 marta kadar dahilde işleme rejimi kapsamında dışarıdan buğday ithal edip, yurtdışına un mamulleri ve işlenmiş gıda ürünleri satarak yaptıkları ihracatın başarı öyküsü olarak anlatıldı, yazıldı. Peki 20 marta ne oldu? Türkiye geçen yıl 10 milyon ton buğday ithalatının yüzde 80’nini satın aldığı Rusya, korona virüsle ilgili ekonomik tedbirler kapsamında, önce tüm tahıl ürünleri ihracatının durduracağını, daha sonraki günlerde ise tarım ürünleri ihracatına kota getireceğini açıkladı. Bu açıklamalar buğday fiyatlarında ton başına 15-20 dolar artışa neden oldu. TMO buğday ithalatı için aynı günlerde çıktığı 200 bin tonluk ihaleye, ancak 175 bin ton teklif gelmesi hükumeti telaşlandırdı. Tarım gazeteciliğine yıllarını vermiş duayen gazeteci arkadaşımız Ali Ekber Yıldırım, “Ticaret Bakanlığı yerli buğdaydan ihracat amaçlı un ve makarna üretimine sınır getirilebileceğini” yazdı. Türkiye içinde bulunduğu koronavirüs belasının ekonomisine vereceği zararlara karşı bu ve benzer önlemleri almasının gerekliliği ortada. Ülkenin buğday üretimini yaklaşık 19 milyon ton olması ve ancak kendisine yetmesi.böyle bir karar alınmadığı takdirde Türkiye’nin buğday ambarının yaklaşık yarısının boşalması anlamına gelir ki bunu hiçbir hükumet göze alamaz. Almamalı da.
TMO genel müdürü Ahmet Güldal sıkıntı olmadığını söylüyor. Buğdayda dünyada bir sıkıntı olduğu çıkılan ihaleden, istediğiniz kadar buğday alamadığınızdan belli değil mi?
Hükumete, un sanayicisine sesleniyorum; Buğday ithalatında balayı bitti. Buğday üreticisinin, girdileri düşürülürse, yeterli destekleme primi ve iyi bir fiyat verilirse, ihtiyacınız kadar ürünü bugün değilse yarın üretebilir. Kuşkusuz yarına dair doğru bir öngörünüz varsa.