Tahakkuk eden vergi aslı ile kesilen cezaların ödenmesinin teşviki amacıyla, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la “Kanun Yolundan Vazgeçme” adı altında vergi sitemine yeni bir müessese eklendi. Söz konusu uygulama ile vergi borcu olan mükellefe çifte indirim hakkı tanındı.
Bu düzenleme ile Vergi ve cezalara ilişkin ortaya çıkan ihtilafların yargı aşamasında da mükelleflerin tercihlerine bağlı olarak uyuşmazlıkların çözümlenmesi, yargı mercilerinin iş yüklerinin azaltılması, uyuşmazlık konusu vergi, cezaların müessese kapsamında tahakkuku, tahsilinin sağlanması amacıyla vergi sistemine "kanun yolundan vazgeçme" hakkı eklendi.
Söz konusu düzenlemeye ilişkin açıklamaların yer aldığı 517 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 20.02.2020 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanmıştır. Tebliğ 1 Ocak 2020'den itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Özet olarak vergi sistemimize yenin giren bu uygulama, vergi mahkemesince verilen istinaf yolu açık kararlar ile bölge idare mahkemesince verilen temyiz yolu açık kararlarda, söz konusu davalar için kanun yolundan vazgeçilmesi durumunda, vergi ve ceza tutarlarında, koşullara bağlı olarak belli oranda indirim yapılmasıdır.
Uygulamanın işleyişi ise Danıştay’ın bozma kararı üzerine verilen kararlar hariç vergi/ceza ihbarnamesine karşı yasal süresinde açılan davalarda mükelleflerin, istinaf veya temyiz başvuru süresi içinde kanun yolundan vazgeçmeleri halinde, idarece de ihtilaflar sürdürülmeyecek, verilen yargı kararının niteliğine göre vergi ve/veya cezalar indirimli olarak tahakkuk edilecektir. Ayrıca indirimli olarak tahakkuk eden vergilerin ve/veya cezaların vergiye ilişkin gecikme faiziyle süresinde ödenmesi halinde ayrıca indirim uygulanacaktır.
Söz konusu tebliğe göre Ocak 2020 ayından itibaren;
Konusu sadece vergi olan davalarda, bu verginin mahkemece kaldırılması durumunda verginin yüzde 60’ı tahakkuk edecek, verginin kalan yüzde 40’ı silinecek, bu verginin mahkemece kabulü durumunda ise verginin tamamı tahakkuk ederek indirime gidilmeyecek,
Vergi ve buna bağlı vergi ziyaı cezasının mahkemece kaldırılması durumunda, verginin yüzde 60’ı tahakkuk edecek, verginin geri kalan yüzde 40’ı ve vergi ziyaı cezasının tamamı silinecektir.
Vergi ve buna bağlı vergi ziyaı cezasının mahkemece onanması durumunda, verginin tamamı ve vergi ziyaı cezasının yüzde 75’i tahakkuk edecek, vergi ziyaı cezasının geri kalan yüzde 25’i silinecek,
Bağlı olduğu vergi aslı dava konusu yapılmayan veya Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde yazılı fiillere iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezaları ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının kaldırılması durumunda, bu cezaların yüzde 25’i tahakkuk edecek, geriye kalan yüzde 75’i silinecek, cezaların mahkemece onanması edilmesi hâlinde ise cezaların yüzde 75’i tahakkuk edecek, kalan yüzde 25’i silinecektir.
Yargı mercilerince vergi ve/veya cezaların bir kısmının onanması bir kısmının da mahkemece kaldırılması durumunda vergi ve/veya cezalar, tasdik edilen ve kaldırılan kısmına göre yukarıda yer verilen oranlarda tahakkuk edecek, tahakkuk edecek kısımlar dışında kalan tutarlar ise silinecektir.
Ödeme ve süresinde ödemeye bağlı olarak yapılacak indirimler ise kanun yolundan vazgeçme kapsamında tahakkuk eden vergi ve cezaların yüzde 80’inin, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte bir ay içinde tamamen ödenmesi şartıyla vergi ve ceza tutarından yüzde 20 oranında indirim yapılacaktır.
Bu durumda, gecikme faizi verginin indirimden sonra kalan yüzde 80’lik kısmı üzerinden hesaplanacaktır. Ancak, mahkeme kararında tasdik edilerek tahakkuk eden asıl vergi tutarında bu indirim yapılmayacaktır.
Kanun yolundan vazgeçildiğine ilişkin dilekçenin dava konusu edilen vergi ve ceza ihbarnamesini düzenleyen vergi dairesine verilmesi sonucunda tahakkuk eden vergi aslı ve cezaların ödemeye bağlı indirim hükmünden yararlanabilmek için dava konusu yapılan ve yukarıdaki şekilde tahakkuk eden vergi ve vergi cezaları ile gecikme faizinin birlikte ve tamamen süresinde ödenmesi şarttır.
Ödemenin süresinde yapılmaması veya ödenmesi gereken gecikme faizi, vergi ve cezaların tamamı yerine bir kısmının ödenmesi durumunda, söz konusu indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Yazıda özetlendiği üzere idare ile mükelleflerin vergiler ve cezalarla ilgili olarak her aşamada anlaşabilmesi imkânının getirilmiş olması vergiye gönüllü uyumu artıracaktır. Vergi mükelleflerine pozitif bir katkı sağlamaktadır.