İlimizin en köklü gazetelerinden 73 yaşındaki Ses Gazetesi’nin 16 Temmuz 2019 tarihli sayısında yayınlanan yazımızda Tarım ve Orman Bakanlığı Kuyucak İlçe Müdürü Sabahattin Varol ile sulama suyunun fayda ve zararları konulu söyleşimizin ilk bölümünü yayınlamış, söyleşinin final bölümünü bu sayıya bırakmıştık.
Bu bölümde ise Tarım Orman Müdürümüz Sabahattin Varol’un üreticilerimizin temiz sulama suyuna kavuşabilmeleri için yapılması gerekenleri anlattığı röportajımızı aktaracağım. Sayın Müdürümüz Varol; “İşte bu Menderes konusu var ya, Menderesin yukarda kirletilmesi, bizim suyun kalitesini çok düşürdü. Çünkü, su kalitesi çok kötü. Nasıl düzeltmemiz gerektiğine gelince, işte bu mevcut olan Adıgüzel Barajından tertemiz suyu Menderes’in, Denizli’den gelen kirli suyu ile karıştırmadan vadinin her iki yakasında dağların eteğinden biraz daha yüksekten basınçlı borular içinde kendi debisiyle gelecek suyun bu bölgede sulama suyu olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Aslında bu konu çok ayrı, sulama sistemlerinin değiştirilmesi ile ilgili bir konu. Hem sulama sistemi değişir hem de su kalitesi değişir. Bu şekilde ne olacak, yukardan boru içinde gelecek olan su ne tertemiz kalacak. Cindere’den gelecek su kendi debisi kendi basıncını artırılmış şekliyle gelecek. Her parselin üzerine koyduğumuz zaman bunu, hem suyun kalitesi güzel olacak, hem de kaliteli suyla sulandığı zaman verim daha da artacak. Asıl önemli olan ise fazla su kullanmayacağız, asıl önemli olan şu andaki mevcut su pompajlar dediğimiz sistem devreden çıkacak. Enerji tasarrufu artacak, maliyet düşecek. Mevcut enerji giderleri de düşünüldüğü zaman bu projenin bu bölgenin kurtuluşu olacağını düşünüyoruz. Çünkü her gelen çiftçi bize saati 130-140 liradan bahçe suladığını söylüyor. Büyük Menderes Mastır Planı denilen bu proje hayata geçtiğinde sulama maliyetleri düşecek, enerji tasarrufu sağlanacak. Bugün için sulamada kullanılan bu pompaj motorlarının harcadıkları enerjinin yanında birde amortisman giderleri var. Zaman zaman arıza yapıyor, çiftçi tamir ettirmek zorunda kalıyor. Neticede her şey masraf. Ayrıca Buharkent’ten bu tarafa gelecek temiz su şayet toprakaltı sızdırma, damlama ya da şırlama sistemi ile sulanırsa bölgede bugün kullanılan suyun ancak yarısı gider. Sudan da en az yüzde 50 tasarruf yapılır. Farzet ki 100 bin dekar arazi suluyorsak bu Sağ Sahil Sulama ile yeni gelecek sistemle 200 bin dönüm arazi sulanabilir. Bu arada Menderes Nehri temizlense bile bu mevcut sulama sistemleri kanalet sistemi olduğu için yeterli tasarrufu sağlamaz. Basıncı artıramaz. Basıncı artırabilmek için benim bunu daha yüksekten vermem lazım. Feslek’ten sulama kanalına temiz su versen bile mevcut sulama sistemi ile açık vahşi sulama yapmak zorundasın. Basıncın artırılabilmesi için Cindere Barajından suyu vermeniz lazım ki yeterli basıncı oluşturabilsin. O sistem bence daha rantabl bir sistem. Menderes Mastır Planı içinde sulama sistemi DSİ bu planı kabul etti, Onaylandı. Tabii mastır planı içinde çok farklı bölümler var. Bir tanesi bu bizim anlattığımız plan. Kabul edildiğini söylediler bize, bununla ilgili çalışma yapılacak. Bir proje bu mastır planı içinde bir proje. Diğer proje ise Büyük Menderes’in beton set içine alınarak taşkınların engellenmesi. Bir diğer proje ise Sarayköy Köprüsüne arıtma tesisi kurularak Menderes’in suyunun temizlenmesi. Mastır planı içinde bunlar gibi birkaç proje var. Cindere’den gelen basınçlı su sulama sistemi bu planın içinde var. Bu var, biz mesela her toplantımızda söylüyoruz, mastır planı içinde diğer projelerde önemli ama en önemli proje bu diyoruz, bu birinci proje olsun istiyoruz. Cindere’den gelen basınçlı sulama sistemi projesi. Bu projede su yukardan geldiği ve yukardan verildiği için sistem basıncı kendisi artırıyor. Hiçbir enerji kaybı olmadan kendi basıncı ile arazinin sulanması sağlanacak. Basınçlı sulama sisteminde damlama, sızdırma sistemleri dahil her türlü sistem uygulanabilir. Bölgemizde yaygın olarak kullanılan şırlama, buda kullanılabilir. Basınçlı sulama sistemi mevcut sisteme göre yüzde yüzden daha karlı bir sistem. Öncelikle gelecek olan suyla sulama alanımız 2 katına çıkacak, mevcut sulamada kullandığımız pompajlar devreden çıkacağı için enerji tasarrufu sağlanacak, ağaçlar ihtiyacı kadar su alabileceği için verim kalitesi artacak, neticede bu proje kısa zamanda kendini amorti edebilecek bir proje olarak çıkıyor karşımıza” dedi.
Neticede Cindere Barajından borular içinde kirlenmeden ve yüksekten geldiği için basıncı yüksek olacak sulama suyunun projesi onaylanmış, sanırım proje için para bulunduğunda çalışmalara başlanacak. Cindere’den gelen Basınçlı Sulama Sistemi Projesi hayata geçirildiğinde bölgemizde arazilerimizi suyu israf etmeden daha temiz su ile sulayabileceğiz. Bu proje gerçekleştiğinde büyük ihtimal devlet destekli toprakaltı sızdırma, damlama, şırlama ve benzeri sulama sistemlerinin bölgemizde daha yaygın şekilde hayata geçtiğine tanık olacağız. Zaten yönetenler de o kadar zahmetten sonra gelecek suyun vahşi sulama yöntemi ile kullanılmasına ve su israfına izin vermezler diye düşünüyorum. Bence burada devlet su israfının önlenmesi için modern sulama sistemleri için üreticiye fazlasıyla destek vermelidir.
Selam ve Saygılarımla…