Bir ürünün belirli bir bölgeye özgü olduğunu ve kalitesinin o bölgenin iklimi, toprağı, suyu ve geleneksel üretim yöntemleriyle bağlantılı olduğunu coğrafi işaretler gösterir. Aydın’ın coğrafi işaretli ürünleri de bu özellikleriyle öne çıkarak şehrin adını her yerde duyuruyor. Bu tescilli ürünler, hem Aydın ekonomisine katkı sağlıyor hem de kaliteli üretimi güvence altına alıyor.
AYDIN’IN 32 ÜRÜNÜ TESCİLLİ
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nün (WIPO) yayınladığı 2024 Dünya Fikri Mülkiyet Göstergeleri Raporu'na göre Aydın, patent başvurularında Türkiye’de 22. sırada, Ege bölgesinde 8 il arasında 5. Sırada, marka başvurularında Türkiye’de 19. Sırada, Ege bölgesinde 4. Sırada, tasarım başvurularında ise Türkiye’de 27. sırada Ege bölgesinde 6. sırada yer aldı. Aydın’a 4’ü Avrupa Birliği tescilli, 1’i geleneksel 32 adet tescilli coğrafi işaret bulunuyor.
EKONOMİYE BÜYÜK KATKI
Aydın’ın coğrafi işaretli bu ürünleri, sadece lezzetleri ve kültürel değerleriyle değil, yerel ekonomiye sağladıkları katkıyla da öne çıkıyor. Bu tescilli ürünler sayesinde Aydın, turizm ve ihracat alanlarında önemli bir gelir sağlıyor.
MENŞE ADI İLE TESCİLLENEN ÜRÜNLER!
Aydın’a özgü bazı lezzetler ve ürünler, yalnızca bu topraklarda yetişen veya üretilen özgün tatlarla dolu. Menşe adı verilen bu tesciller, ürünün başka bir yerde aynı kalitede üretilemeyeceği anlamına geliyor.
İşte Aydın’ın menşe adı ile korunan eşsiz lezzetleri:
1-Aydın İnciri; (AB Tescilli) Aydın’ın en önemli ihraç ürünü arasında gelen Aydın İnciri, iri boyutu, içi yoğun ballı, ağızda kendine has yoğun bir aroma bırakan ve tatlı kokusuyla dış pazarlarında oldukça talep görüyor.
2-Aydın Kestanesi: (AB Tescilli) Meyve iriliği bakımından diğer kestanelere oranla oldukça iri olan Aydın Kestanesinin parlak renkteki kabuğu kolay soyulabilme özelliği taşıyor. Aydın Kestanesi’nin içindeki etli kısmı ise diğer kestanelere oranla oldukça yumuşak. Bu özellikleriyle Aydın Kestanesi, ülkemiz için eşsiz bir değer.
3-Aydın Memecik Zeytinyağı: (AB Tescilli) Aydın Memecik Zeytinyağı, Aydın ilinde yetişen Memecik çeşidi zeytinlerden elde edilen, rengi yeşilden altın sarısına değişen, meyve kokusunun yoğun olarak hissedildiği, acılığı ve yakıcılığı belirgin, natürel sızma bir zeytinyağı.
4- Dikmen Çiçek Balı/Dikmen Kekik Balı: Bu ürün belirtilen Karacasu’ya özgü bitki örtüsündeki kekik ve diğer çiçekli bitkilerden salgılanan nektarların, arılar tarafından toplanmasıyla üretilen bir arı ürünüdür
5- Aydın Memecik Zeytini: Memecik çeşidi zeytin ağaçlarının meyvesi. Memecik, Ege Bölgesi’nin en yaygın zeytin çeşididir.
6- Aydın Yamalak Sarısı Zeytin: Aydın ilinde en erken olgunlaşan zeytindir. Yörenin sahip olduğu kendine has iklim, yağış, nem ve rakım özellikleri de Aydın Yamalak Sarısı Zeytininin diğer çeşitlere göre daha erkenci olmasını sağlar
7- Aydın Çam Fıstığı: Bölge ekonomisi açısından önemli bir katma değer ürünüdür.
8- Kuyucak Portakalı: Kabuğunun kalın ve çok sulu olması, C vitamini özelliğinin çok daha üst segmentte olmasından dolayı tüketici oldukça fazladır.
GELENEKSEL ÜRÜN
1-Şevketi Bostan: Söke’ye has lezzetlerden Şevketibostan yemeği damakları şenlendiriyor.
MAHREÇ İŞARETİ İLE TESCİLLENEN LEZZETLER!
Aydın’ın bazı ürünleri ise mahreç işareti ile tescillenmiş. Bu ürünler, belirli bir bölgeyle bağlantılı olup, başka yerlerde de üretilebilir; ancak orijinal niteliklerini Aydın’da kazanırlar. İşte Aydın’ın mahreç işaretli ürünleri:
1-Dalama tandırı: 150 yıllık bir geçmişi olan geleneğe göre pişirilen, ocağının taşlarının bile özel nitelik taşıdığı bir tandır türü.
2- Nazilli Kar Helvası: Madran ve Karıncalı dağlarından elde edilen doğal karın vişne şurubu ile karıştırılmasıyla elde edilen yaz aylarının vazgeçilmezi.
3- Ortaklar Çöp Şiş: Germencik’in Ortaklar mahallesinde kamışların ucuna koyun eti ve kuyruk yağı takılarak yapılır.
4- Nazilli Pidesi: Tadı ve enfes kokusuyla iştah kabartan bu pide, Nazilli fırınlarının en sevilen ürünlerinden.
5- Çine köftesi: Çine ilçesinde yapılan bir çeşit ızgara köftesi olar ürünün malzemeleri; kıyma, hayvan iç yağı, soğan, kimyondur.
6- Germencik Ekşili Tavuk: Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e ikram edilmesiyle bilinen geleneksel yöntemlerle hazırlanan bir yemek türü.
7-Söke Körüklü Çizmesi: Doğallığı, rahatlığı ile yaz-kış giyilebilmesi, çıkardığı ses ile mekâna gelindiğini belli etmesi nedeniyle tercih edilir.
8- Bozdoğan cevizli sucuğu: Buğday nişastası, içme suyu, beyaz toz şeker ve ceviz içi ile yapılan şekerli bir üründür.
9- Sultanhisar Çileği: Sultanhisar’da üretilen hoş kokulu, lezzetli ve kırmızı renkli bir meyvedir.
10- Dedebağ Keşkeği: Yüzyıllardır Dedebağ Yaylasında, yaylaya ismini veren tarihsel bir kişiliğe addedilerek yapılan bölgeye özgü bir yemek.
11-Söke Tatlı Maya Ekmeği: Nohut çeşitleri kullanılarak elde edilen mayadan üretilen ve kara fırında pişirilen ekmek türü.
12- Karacasu Çömleği: Karacasu ilçesinde doğal ortamda bulunan kırmızı toprak kullanılarak el ustalığı ve geleneksel üretim metoduyla üretilir.
13- Karacasu Pidesi: İçeriğinde kullanılan malzemelerin kalitesi, üretim tekniği ve pide ustalarının mahareti ile günümüze kadar ulaşmış ve Karacasu ilçesinin sembolü hâline gelmiştir.
14- İncirliova Deve Sucuğu: İncirliova ilçesiyle özdeşleşen deve sucuğu, Türkiye'de deve ürünlerine yönelik ilk coğrafi işaret tescili olarak kayıtlara geçti.
15- Aydın Kabak Tatlısı: Bal kabağından üretilir ve özellikle ramazan ayında iftar sofralarında yer alır
16- Aydın Yuvarlaması: Aydın’ın mutfak kültüründe önemli bir yere sahip olan yuvarlama ilde düzenlenen düğün yemekleri içinde yer alır.
17- Söke Pidesi: İştah kabartan bu pide, kentin en sevilen ürünlerinden.
18- Söke Pamuğu: (AB Tescilli)Yüksek kaliteye sahip Söke Pamuğu AB’de tescillenen ilk pamuktur.
19- Olukbaşı Oğlak Çevirme Kebabı: Bozdoğan ilçesi Olukbaşı Köyünde üretilen kebaptır
20–Söke Tahinli Pidesi: Söke ilçesinin yöresel lezzetlerinden tahinli pidenin ünü ilçe sınırları aşmıştır
21- Yenipazar Pidesi: Ünü ülkemizi aşarak tüm dünyaya yayılmış bir pidedir.
22- Söke Peksimeti: Söke’de sofraların vazgeçilmezleri arasındadır.
23- Bozdoğan pidesi: Bozdoğan ilçesine özgü bir pidedir
24- Aydın Enginarı: Aydın’ın bereketli topraklarında yetişen ve eşsiz lezzeti ile bilinen Aydın Enginarı hem tarım sektörü hem de tüketiciler nezdinde büyük öneme sahip